تفکیک جنسیتی، اشتباهی نابخشودنی یا واجب تر از نان شب؟
تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها از آن دسته موضوعاتی است که الحمد لله در دانشگاه هر کسی خودش را درباره آن صاحب نظر می داند. هر وقت در دانشگاه به بحثی مثل تفکیک جنسیتی بر میخورم هر دانشجو و غیردانشجویی کلی اطلاعات درباره آن دارد و کلی هم درباره عقیده خود پافشاری می کند.
اصولا دو دیدگاه خیلی ضد هم و متناقض درباره تفکیک جنسیتی وجود دارد.عده ای قائل به این هستند که دانشگاه های ما به شیوه غربی طراحی شده و مدرنیته باعث می شود که دانشجویان با ورود به دانشگاه تحت آموزش ها و فرهنگ غربی قرار بگیرند. دانشجویی که تا دیروز در کلاس های دبیرستان های تک جنسیتی حاضر بوده است و تحت تعالیم معلمان هم جنس خود قرار گرفته است، حالا نباید به صورت افسارگسیخته و آزادانه وارد چنین فضایی شود و اصولا برای حفظ دانشجویان از این شرایط بحرانی و وضع خطرناک،باید تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها صورت بگیرد.
در آن سوی ماجرا عده ای هستند که معتقدند اصولا این کار هیچ کمکی به پیشرفت مملکت نخواهد کرد. بالاخره پسر و دختر در جامعه باید جایی با همدیگر روبرو شوند و چه جایی بهتر از بستر فرهنگی و علمی دانشگاه تا شناخت و ارتباط از جنس مخالف در یک بستر مناسب شکل بگیرد. با تفکیک جنسیتی تنها منابع کشور به هدر می رود و استادی که می تواند کلاس را با حضور مثلا ۶۰ دانشجوی دختر و پسر برگزار کند، باید حالا دوکلاس ۳۰ نفره برگزار کند. اصولا مگر از آرمان های انقلاب این نبود که زن و مرد مسلمان در فضایی اسلامی به کار و فعالیت بپردازند و چه فضایی بهتر از دانشگاه؟ اندیشه های سنتی به درد اداره جامعه در این مورد خاص نمی خورد و دانشجو را باید دارای هویت فرهنگی دانست و از او حمایت کرد.
۲
خب اگر تا اینجای کار را دقیق دنبال کرده باشیم متوجه می شویم که هر گروه دلایلی منطقی برای دفاع از حرف های خود دارند و بخاطر همین است که انقدر سفت و سخت از اندیشه های خود دفاع می کنند. شاید هر کدام از ما در جایگاه هر کدام از دوگروه قرار بگیریم بتوانیم کاملا گروه دیگر را نقد و از صحبت های خودمان دفاع کنیم.
پس در اینجا تکلیف دانشجو و نظام علمی و آموزشی کشور چیست؟ آیا باید دانشجویان را از لحاظ فکری و فرهنگی به سمت فضایی سوق دهیم که در آن،اکثریت طرفدار جداسازی جنسیتی دانشگاه ها بشوند و یا باید از این اندیشه دفاع کرد که دانشگاه فضای علم و دانش است نه فضای امنیتی و اخلاقی؟
۳
تا به حال افراد و گروه های مختلفی از هرکدام از عقاید بالا حمایت کرده اند و همانطور که خودتان هم بهتر می دانید هر از گاهی قدرت در میان این گروه ها دست به دست شده و فضای امروزی، حاصل تغییر چندین و چند باره سیاست های فرهنگی در دانشگاه ها بوده است. حال در این بلبشوی فرهنگی در دانشگاه ها تکلیف ما چیست؟ باید به کدام آمار اعتنا کنیم چه اینکه طرفداران هر گروه آمار های رضایت بخشی از نتایج اجرای عقاید خود در فضای دانشگاه و نتایج نگران کننده و اسفناک اجرای طرح های گروه های رقیب ارائه می کنند. عده ای از گسترش فساد اخلاقی در دانشگاه ها می گویند و عده ای از افت محسوس کیفیت تحصیلی و کاهش رقابت در دانشگاه می گویند و عده ای از هدر رفت منابع در فضایی که به شدت از نطر بودجه های تحقیقاتی در مضیقه قرار دارد داد سخن در می دهند. حال تکلیف چیست؟
۴
به شخصه معتقدم اجرای هیچ کدام از طرح هایی که امروز طرفداران دو آتشه ای دارد نمی تواند به افزایش سطح فرهنگی دانشگاه ها کمک چندانی کند. دانشجویی که مجبور شده است در دانشگاهی درس بخواند که در کلاس ها با هم جنس خود هم کلام و هم صحبت باشد و در راهرو ها و صحن عمومی دانشگاه با همه نوع آدم و جنسیتی روبرو شود، نمی تواند آرامش ذهنی لازم را در خود بیابد و قطعا حس کنجکاوی خود را اقناع شده نخواهد یافت. او در کلاس با استادانی روبرو می شود که همه روزه در کلاس های پسران و دختران تدریس می کنند و در حین کلاس صدای خنده های دانشجویان کلاس کناری را می شنود که از قضا از جنس مخالف او هستند. و این ها که گفتم تنها بخش های بسیار کوچکی از آسیب های جدی است که اجرای هر کدام از عقاید مختلف به همراه خواهد داشت.
اما واقعیت اینجاست که معماری دانشگاه های ما با روحیات هیچ کدام از دانشجویان پسر و دختر متناسب نیست. در هر دوره ای که هر شخص با تفکر خاص خود به ریاست عمرانی دانشگاه ها رسیده است، نوع خاصی از معماری در دانشگاه ها حاکم شده است که این معماری غالبا پسرانه بوده است.
راه حل واقعی که به نظر من می تواند کلید حل مشکلات دانشگاه ها باشد، ایجاد ساختار های دانشگاهی متناسب با روحیات و خلقیات پسران و دختران در جامعه اسلامی است. امروزه در دانشگاه هایی که از ابتدا ساختار آنها با توجه ارزش گذاری بر معیار های اسلامی در حوزه های مختلف ساخته شده است - مثل دانشگاه الزهرا (س) و امام صادق (ع) - دارای بازدهی علمی و فرهنگی بسیار مناسبی در مقابیه با دانشگاه های مشابه خود دارند و این مسئله گویای این مطلب است که اگر دانشگاهی با توجه به روح اسلامی حاکم بر جامعه اسلامی طراحی و مدیریت شود، بسیاری از مشکلات به خودی خود در آن موضوعیت نخواهند یافت.
حال تکلیف دانشگاه هایی که الان در کشور موجودند چیست؟ آیا باید همه آن ها را تخریب کرد و از نو ساخت؟ پاسخ منفی است. می توان در این دانشگاه ها با ایجاد پردیس های علمی مختلف و با طراحی مجدد ساختار های دانشگاه بر اساس معیار هایی که متولیان فرهنگی اصلی جامعه (نظیر شورای عالی انقلاب فرهنگی) تصویب کرده اند، از مشکلات موجود کاست و حرکت پرشتاب علمی کشور را در فضایی که از نظر فرهنگی مطلوب تر و به آرمان های انقلاب اسلامی نزدیک تر است، سریعتر ساخت.
و مردان و زنان با ایمان ، دوستان یکدیگرند ، که به کارهای پسندیده وا می دارند ، و از کارهای ناپسند باز می دارند ، و نماز را بر پا می کنند و زکات می دهند ، و از خدا و پیامبرش فرمان می برند. آنانند که خدا به زودی مشمول رحمتشان قرار خواهد داد ، که خدا توانا و حکیم است. (توبه-۷۱)
